سازمان خودگردان‌‌ غیرمتمرکز چیست؛ DAO چگونه کار می‌کند؟

ممکن است از نام سازمان خودگردان‌‌ غیرمتمرکز تا حدی بتوان به ماهیت و ویژگی‌هایش پی برد. اما نحوه عملکرد آن و مزایا و معایبش چگونه است؟ سازمان خودگردان غیرمتمرکز یکی از سازمان‌های اینترنتی است که یک مدیر خاص ندارد. در این مقاله از سایت سرمایه گذاری ارز دیجیتال ایرانی بینوست قصد داریم جزئیات این سازمان را شرح دهیم. با ما همراه باشید.

سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟

دائو (DAO)مخفف عبارت انگلیسی Decentralized autonomous organization است یعنی نهادی که قدرت و رهبر مرکزی ندارد. DAOها یا سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز، سازمان‌هایی اینترنتی هستند که توسط اعضا اداره می‌شوند و مالکیت جمعی دارند. خزانه‌های داخلی دارند که فقط با تأیید اعضا قابل دسترسی هستند. پیشنهادات در دوره‌ای معین به رأی‌گیری گذاشته شده و تصمیمیات بر اساس پیشنهادات منتخب اتخاذ می‌شوند.

در سازمان خودگردان غیرمتمرکز سلسله مراتب سمت و مدیریتی وجود ندارد.این سازمان‌ها می‌توانند اهداف مختلفی داشته باشند. به عنوان نمونه شبکه‌ای از فریلنسرها که بابت اشتراک نرم افزاری خاص پول پرداخت می‌کنند یا خیریه‌ای که اعضایش کمک‌های مالی را تأیید می‌کنند. یکی دیگر از نمونه‌ها شرکت سرمایه‌گذار خطرپذیری است که یک مالک ندارد بلکه گروهی از افراد مالک آن هستند.

البته بین یک دائو که سازمان بومی اینترنتی است و سازمانی با نام تجاری دائو (DAO) که خود از نخستین نمونه‌های این سازمان بود، تفاوت وجود دارد. دائو اولی یکی از انواع سازمان و نهاد است در حالی که دائو دوم برند و پروژه‌ای تجاری بود. این شرکت در سال 2016 تأسیس شد و به انشعاب شبکه اتریوم منجر شد.

یکی از ویژگی‌های ارزهای دیجیتال، غیرمتمرکز بودنشان است. بدین معناست که نهادی متمرکز مانند دولت با بانک آنها را کنترل نمی‌کند ولی در عوض بین چند کامپیوتر، شبکه و گره توزیع و تقسیم می‌شوند. همین امر به امنیت و حریم خصوصی منجر شده که ارزها و تراکنش‌های دیگر فاقدش هستند.

گروهی از توسعه‌دهندگان با الهام از غیرمتمرکز بودن رمزارزها،در سال 2016 سازمان خودگردان غیرمتمرکز را ایجاد کردند.

هدف این است که این سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز شبیه شرکت بوده اما قدرتی مرکزی نداشته باشند. بنابراین گروهی از شرکت‌کنندگان و اعضا آن را اداره می کنند. در قسمت زیر با عملکرد سازمان خودگردان غیرمتمرکز آشنا می‌شوید.

نحوه عملکرد DAO

همان‌طور که در بالا اشاره شد، مالک سازمان خودگردان غیرمتمرکز جمعی از اعضای این سازمان هستند و آن‌ها در مورد این سازمان تصمیم می‌گیرند. راه‌های مختلفی برای شرکت در سازمان خودگردان غیرمتمرکز وجود دارند. یکی از این راه‌ها مالکیت توکن است.

اما سوال مهم این است که در نبود قدرتی مرکزی، قوانین در این سازمان چگونه تنظیم و اجرا می‌شوند؟

سازمان خودگردان غیرمتمرکز با قراردادهای هوشمند اداره می‌شود. قراردا‌دهای هوشمند کدهایی هستند که پس از برآورده شدن یک سری معیارهای از پیش تعیین شده به صورت خودکار اجرا می‌شوند. بلاکچین‌های مختلفی، قراردادهای هوشمند را به کار می‌برند. اتریوم نخستین بلاکچینی بود که از این قراردادها استفاده کرد.

قراردادهای هوشمند، قوانین سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز را ایجاد می‌کنند. پس از قوانین این سازمان سوال پیش می‌آید که چه کسانی حق رأی دارند؟ افرادی که در این سازمان سهام دارند، حق رأی را به دست آورده و با تصمیم‌گیری در مورد پیشنهادات جدید یا ارائه آن‌ها بر نحوه عملکرد این سازمان تأثیر می‌گذارند.

در این مدل، سازمان خودگردان غیرمتمرکز پر از پیشنهاد نمی‌شود. بنابراین زمانی پیشنهاد مورد قبول است که اکثریت سهامداران آن را تصویب کنند. اینکه اکثریت چگونه انتخاب می‌شوند، از یک سازمان به سازمانی دیگر متغیر است.

سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز کاملا مستقل و شفاف هستند. این سازمان‌ها در بلاکچین‌های منبع باز ساخته می‌شوند و هر کسی می‌تواند کد آنها را مشاهده کند. همچنین بلاکچین تمام تراکنش های مالی را ثبت می‌کند که در نتیجه همه می‌توانند بر خزانه نظارت داشته باشند.

برای عملیاتی شدن DAO به چه مواردی نیاز است؟

ابتدا توسعه دهنده یا گروهی از توسعه دهندگان، قرارداد هوشمند مربوط به سازمان را می‌سازند. پس از ساخته شدن قرارداد، آنها قوانین را می‌توانند تنها از طریق سیستم نظارت تغییر دهند. آنها چک می‌کنند که جزئیات مهم از قلم نیفتاده باشند.

پس از ایجاد قوانین، DAO وارد مرحله تامین اعتبار می‌شود. این مرحله به دو دلیل بخش بسیار مهمی است. اول اینکه DAO باید یک نوع دارایی درونی داشته باشد، توکن‌هایی که می‌توانند توسط سازمان هزینه شوند یا برای پاداش فعالیت‌های خاص درون سازمانی استفاده گردند. دلیل دوم این‌که با سرمایه‌گذاری در DAO، کاربران حق رای به دست می‌آورند و این حق می‌تواند در نحوه عملکرد آنها تاثیر بگذارد. بنابراین توکن‌ها برای افزایش سرمایه فروخته می‌شوند. دارندگان این توکن‌ها حق رأی پیدا می‌کنند.

پس از تامین اعتبار نوبت به استقرار است. DAO کاملاً مستقل و دارای آزادی عمل است، مستقل از سازندگان و هر فرد دیگری است. این نوع قراردادها اپن سورس هستند ( منظور این است که چه افرادی که در شبکه حاضرند و چه کسانی که در شبکه حاضر نیستند می‌توانند به کدهای این قرارداد دسترسی داشته باشند). زمانی که همه چیز ایجاد شد، دائو در بلاکچین استقرار میابد.

علاوه بر این، کلیه قوانین و معاملات مالی در بلاکچین ثبت می‌شوند. این باعث می‌شود DAOها کاملاً شفاف، تغییرناپذیر و غیرقابل‌ فسخ باشند. پس از عملیاتی شدن DAO، تمام تصمیمات مربوط به کجا و چگونگی هزینه کردن بودجه از طریق دستیابی به اجماع صورت می‌پذیرد. تمام سهامداران DAO می‌توانند در مورد آینده این قرارداد پیشنهاد‌هایی ارائه دهند. بنابراین از این پس سرمایه‌گذاران راجع به آینده سازمان تصمیم می‌گیرند و نقش کسانی که قراردادهای هوشمند را نوشتند در هنگام تصمیم‌گیری پررنگ تر از نقش سهامداران نخواهد بود.

نحوه رای‌گیری در سازمان خودگردان‌‌ غیرمتمرکز

به منظور جلوگیری از اسپم شدن از طریق پیشنهادات، برای ارائه هر پیشنهادی نیاز به واریز مبلغی است. سپس سهامداران به این پیشنهادها رای می‌دهند. برای هر اقدامی، لازم است اکثریت اعضا در مورد آن به توافق برسند. درصد موردنیاز برای دست‌یابی به اکثریت در DAO و کد مشخص شده بستگی دارد.

در اصل، DAOها به مردم این امکان را می‌دهند تا سرمایه‌های خود را با افراد دیگر در هر کجای دنیا مبادله نمایند. هر فردی می‌تواند این کار را بدون واسطه و در قالب یک سرمایه‌گذاری، کمک مالی خیرخواهانه، جمع‌آوری پول، وام و غیره انجام دهد. اصلی‌ترین مشکل سیستم رای‌گیری این است که حتی اگر یک حفره امنیتی در یک کد اولیه مشاهده گردد تا زمانی که اکثریت به آن رای ندهند، آن کد اصلاح نمی‌شود. هکرها می‌‍توانند از این اشکال سوء استفاده کنند.

سرانجام، توجه به این نکته ضروری است که DAOها قادر به ساختن یک محصول، نوشتن کد یا ساختن یک سخت افزار نیستند و برای انجام این نوع کارها می‌توان یک پیمانکار استخدام کرد. این موارد هم از طریق همان فرآیند رای‌گیری انجام می‌گیرد، در حالی که یک قرارداد هوشمند با تکمیل صحیح کار، پرداخت سریع را تضمین می‌کند.

چگونه می‌توان در سازمان خودگردان‌‌ غیرمتمرکز سهامدار شد؟

سرمایه‌گذاری در DAO بسیار ساده است، به خصوص اگر کمی اطلاعات در زمینه خرید اتریوم یا بیت کوین داشته ‌باشید و از قبل کیف پول الکترونیکی  ساخته باشید به راحتی می‌توانید بر روی این نوع سازمان سرمایه‌گذاری کنید و سهامدار یک سازمان خودگردان‌‌ غیرمتمرکز شوید.

به طورکلی تنها کاری که باید انجام دهید این است که توکن‌های یک DAO خاص را خریداری نمایید که این کار هم تقریباً شبیه خرید سهام یک شرکت است.

پس از بسته شدن مرحله تأمین اعتبار، می‌توانید پیشنهاد‌های خود را ارائه دهید، به آنها رأی دهید و سود کسب کنید. مقدار توکن‌های خریداری شده با میزان قدرت رای‌گیری شما ارتباط مستقیم دارد. ضروری است قبل از سرمایه‌گذاری دقیقاً بدانید که وارد چه کاری می‌شوید. DAOها کاملاً شفاف و کدهای اصلی آن‌ها همیشه اپن سورس هستند، به همین دلیل شما می‌توانید کدها را مرور کنید تا مطمئن شوید که هیچ اشکال و خطایی در آنها وجود ندارد.

مزایای سازمان مستقل غیرمتمرکز

بدون تردید مفهوم DAO بسیار هیجان‌انگیز است، زیرا تلاش می‌کند مشکلاتی را که سازمان‌های مدرن در نحوه عملکردشان با آن روبرو هستند را حل کند. DAO به تمام سرمایه‌گذاران این فرصت را می‌دهد تا سازمان را تشکیل دهند که هیچ ساختار سلسله مراتبی در آن  وجود ندارد، به این معنی که هر ایده جدیدی می‌تواند توسط هر فردی مطرح شود و توسط کل سازمان در نظر گرفته شود.

مجموعه‌ای از قوانین از پیش نوشته ‌شده وجود دارد که هر سرمایه‌گذار قبل از ورود به سازمان از آنها و همچنین از سیستم رای‌گیری آگاه است و هیچ جایی برای نزاع در مورد آن مسائل باقی نمی‌ماند. علاوه بر این نیاز به پرداخت مبلغی مشخص، در مطرح کردن پیشنهادها سبب گردیده تا سرمایه‌گذاران به ارزیابی تصمیمات خود بپردازند و از ارائه راه حل‌های ناکارآمد خودداری کنند.

سرانجام، همانند تمام قوانین معاملات مالی ثبت شده در اتریوم که برای هر کسی قابل بررسی است، DAOها هم کاملاً شفاف هستند. همه افراد شرکت کننده در تصمیم‌گیری‌ها می‌توانند در مورد چگونگی هزینه کردن بودجه نظر دهند و چگونگی هزینه این منابع را پیگیری نمایند.

معایب و نقدها

سازمان خودگردان‌‌ غیرمتمرکز مانند هر مورد دیگری که به ارزهای دیجیتال مربوط می‌شود، یک فناوری بسیار جدید و تا حدی یک فناوری انقلابی است. طبیعتاً پروژه‌هایی از این‌ دست انتقادهای زیادی را به دنبال دارند. به عنوان مثال، مجله فناوری MIT در یکی از مقالات خود ایده واگذار کردن تصمیم‌های مهم مالی به عموم را بسیار بد و آن را جزء مواردی می‌داند که احتمالا هیچ بازده‌ای ندارد. آن‌ها در مقاله خود می‌گویند که برای موفقیت در هر مقیاسی باید در پروژه‌های مرتبط با DAO تغییراتی ایجاد گردد.

جدا از این عقیده محافظه‌کارانه که نمی‌توان تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری را به عموم واگذار کرد، نگرانی‌های دیگری نیز در مورد DAO وجود دارند. اصلی‌ترین مشکل به ویژه پس از هک DAO، یک مشکل امنیتی است که آن را با اصل “کد غیرقابل توقف” مرتبط می‌نماید. در جریان این حمله سرمایه‌گذاران فقط ناظر بودند که وجوه از DAO خارج شد، اما هیچ کاری نتوانستند انجام دهند، زیرا مهاجم از نظر فنی قوانین را رعایت می‌کرد. البته اگر کدها کامل و بدون باگ و اشکال باشد، از چنین حملاتی می‌توان جلوگیری کرد.

سرانجام، شرکت‌های نوپا که به عنوان DAO فعالیت می‌کنند باید بتوانند در خارج از شبکه اتریوم مشاغل تجاری برقرار کنند و با ابزارهای مالی دنیای فیزیکی و مالکیت معنوی ارتباط برقرار کنند، باید نوعی چارچوب قانونی وجود داشته باشد. عدم قطعیت حقوقی موضوعی است که به دلیل وجود فناوری جدید و متفاوت، دنیای ارزهای دیجیتال را به ستوه آورده است، اما به نظر می‌رسد که راه حل این موضوع زمان است.

نمونه‌هایی از DAO

اساساً، هر سازمان خودمختار با یک سیستم حاکمیتی و بودجه‌بندی غیرمتمرکز می2تواند DAO خوانده شود. این امر عملاً باعث می‌شود تمام شبکه‌های غیرمستقیم رمزنگاری شده، به یک DAO تبدیل شوند، به ویژه با توجه به دوره اولیه سرمایه‌گذاری که قبل از شروع رسمی است.

در زیر لیست کوتاهی از شناخته شده‌ترین DAOهای موفق وجود دارد:

• Dash: یک ارز دیجیتال اپن سورس و فرد به فرد است که پرداخت‌های فوری و تراکنش‌های خصوصی را ارائه می‌دهد.
• Digix Global: استاندارد طلا در دارایی‌های دیجیتال نظیر به نظیر است. هر توکن Digix Gold 1 گرم طلای استاندارد LMBA را نشان می‌دهد و در گاوصندوق‌های Safehouse محافظت می‌گردد.
• BitShares: یک صرافی ارز دیجیتال است که خود را به عنوان یک سکوی معاملاتی سریع به بازار عرضه می‌نماید و آزادی ارز دیجیتال را با ثبات دلار در اختیار شما قرار می‌دهد.

سخن پایانی

دائو می‌تواند جایگزینی برای سازمان‌های متمرکز باشد. سازمان خودگردان‌‌ غیرمتمرکز قدرت مرکزی وجود ندارد و اعضایی که حق رأی دارند، پس از رسیدن به توافق در مورد پیشنهادات مربوط به عملکرد سازمان تصمیم می‌گیرند. اگر سوال یا نظری در این زمینه دارید، در بخش کامنت‌ها پاسخگوی شما عزیزان خواهیم بود.