استخر نقدینگی یا لیکوییدتی چیست؛ آشنایی با Liquidity Pool

استخر لیکوییدتی یا استخر نقدینگی بیشتر توسط صرافی DEX (صرافی غیرمتمرکز) استفاده می‌شود. در حقیقت شاید بتوان گفت که استخر لیکوییدیتی برای مقابله با قدرت گرفتن صرافی ارزهای دیجیتال متمرکز مانند Coinbase و Binance ایجاد شده است.

در مقاله پیش‌رو، صفر تا صد استخر نقدینگی را با هم بررسی می‌کنیم.

استخر نقدینگی چیست؟

استخرهای نقدینگی جزء ضروری پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) هستند که از مفهوم بازارساز خودکار (AMM) برای تسهیل معاملات و تامین نقدینگی استفاده می‌کنند. در یک استخر نقدینگی، کاربران می‌توانند دارایی رمزارزی خود را به یک قرارداد هوشمند که به عنوان مجموعه‌ای از دارایی‌ها عمل می‌کند، واریز کنند. این دارایی‌ها برای تامین نقدینگی جفت‌ ارزهای معاملاتی مختلف در پلتفرم استفاده می‌شوند.

در صرافی های سنتی ارزهای دیجیتال مبنای خرید و فروش ارزهای دیجیتال براساس سفارشات (Order Book) است. مانند همه‌ی معاملات خریدارن به دنبال این هستند که ارزهای دیجیتال را در پایین ترین قیمت بخرند، در حالی که فروشندگان به دنبال این هستند که ارزهای دیجیتال را در بالاترین قیمت بفروشند.
زمانی یک ترید انجام می‌شود که خریدار و فروشنده بر روی یک قیمت به توافق برسند. اما برخی اوقات کاربران خریدار و فروشنده به توافق نمی‌رسند؛ در همین جاست که بازارساز (Market Maker) فعالیتش را آغاز می‌کند. در حقیقت بازارساز با فراهم کردن نقدینگی در بازار به خرید و فروش ارزهای دیجیتال کمک می‌کند.

مزایای استخر نقدینگی

استخر نقدینگی مزایای زیادی برای کاربران ارز دیجیتال دارد. در ادامه به 6 مورد از این مزایا اشاره شده است.

1. افزایش نقدینگی و سرعت انجام تراکنش

استخر نقدینگی، دارایی رمزارزی را از کاربران مختلف جمع‌آوری می‌کند و مجموعه بزرگتری از دارایی‌های موجود را برای معامله ایجاد می‌کند. این افزایش نقدینگی منجر به تجربه‌های معاملاتی بهتر و بهبود کارایی بازار میشود.

در استخر نقدینگی شما به جای معامله با کاربران دیگر با خود استخر معامله انجام می‌دهید و نیازی نیست منتظر بمانید تا خریدار یا فروشند مدنظر شما پیدا شود. به همین دلیل سرعت انجام تراکنش در استخرها بالاتر می‌رود.

2. در دسترس بودن

استخرهای نقدینگی 7 روز هفته و 24 ساعته کار می‌کنند و به معامله‌گران این امکان را می‌دهند که در هر زمان بدون اتکا به دفترچه سفارش یا انتظار طرف مقابل برای معامله، معاملات خود را انجام دهند. ثابت بودن این دسترسی تضمین می‌کند که کاربران می‌توانند هر زمان بخواهند می‌توانند دارایی‌های خود را معامله کنند و دسترسی و انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهد.

3. تمرکززدایی با استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی جزء اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز هستند که بر روی شبکه‌های بلاک چین کار می‌کنند. با استفاده از قراردادهای هوشمند، کاربران می‌توانند بدون اتکا به واسطه‌ها مستقیماً با استخر معامله کنند و نیاز به واسطه‌های متمرکز را از بین ببرند. این ماهیت غیرمتمرکز و بی نیاز از اعتماد، شفافیت را در بازار رمزارزها افزایش می‌دهد.

4. مشوقی به نام کارمزد

ارائه دهندگان نقدینگی که دارایی‌های خود را در استخرهای نقدینگی قرار می‌دهند معمولاً با کارمزد پاداش می‌گیرند. هر زمان که معاملات در داخل استخر انجام شود، بخشی از کارمزد معاملاتی به نسبت سهم ارائه دهندگان نقدینگی بین آنها توزیع می‌شود. این امر انگیزه‌ای برای کاربران جهت تامین نقدینگی و مشارکت در ستخر ایجاد می‌کند.

5. افزایش کارایی در مبادله توکن

استخرهای نقدینگی امکان مبادله بین دارایی‌های مختلف را فراهم می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند به راحتی یک دارایی را با دیگری مبادله کنند، بدون اینکه نیازی به یافتن طرف مقابل معامله داشته باشند و این روند را سریعتر و راحت‌تر می‌کند.

6. نقش حیاتی استخر نقدینگی در دیفای

استخرهای نقدینگی با اطمینان از وجود نقدینگی کافی برای فعالیت‌های معاملاتی، نقش حیاتی در پلتفرم‌های DeFi ایفا می‌کنند. آنها جایگزینی برای مبادلات مبتنی بر سفارش سنتی ارائه می‌دهند که معامله غیرمتمرکز را بدون نیاز به واسطه‌های متمرکز امکان‌پذیر می‌سازد.

به طور کلی، استخرهای نقدینگی نقش مهمی در تسهیل معاملات غیرمتمرکز از طریق تجمیع نقدینگی، افزایش دسترسی و شفافیت دارند. آنها با ارائه مکانیسم‌های بازارسازی کارآمد و بی نیاز از اعتماد به رشد و توسعه اکوسیستم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) کمک می‌کنند.

بازار‌ساز خودکار (AMM) چیست؟

AMM یا بازارسازان خودکار (automated market makers) نوعی پروتکل صرافی غیرمتمرکز هستند که در زمینه بلاکچین و ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پروتکل‌ها برای تسهیل معامله دارایی‌های دیجیتال بدون نیاز به واسطه‌های سنتی مانند صرافی ارز دیجیتال متمرکز طراحی شده‌اند.

AMMها بر قراردادهای هوشمند و معاملات الگوریتمی برای انجام معامله همتا به همتا در پلتفرم‌های بلاکچین متکی هستند. AMMها به جای دفتر سفارش (سیستم پیشنهاد و درخواست) برای تطبیق خریداران و فروشندگان از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند.

ویژگی کلیدی AMMها، مکانیسم قیمت‌گذاری خودکار آنهاست. AMMها به جای تکیه بر تطابق سفارش خرید و فروش، از فرمول‌ها یا الگوریتم‌های ریاضی برای تعیین قیمت دارایی‌ها استفاده می‌کنند. متداول‌ترین مدل قیمت‌گذاری، فرمول محصول ثابت است. این فرمول تضمین می‌کند که حاصلضرب مقادیر دو دارایی در یک استخر نقدینگی ثابت می‌ماند و امکان تعدیل قیمت بر اساس عرضه و تقاضا را فراهم می‌کند.

هنگامی که یک معامله‌گر می‌خواهد معامله ‌ی را در یک AMM انجام دهد، با مبادله یک دارایی با دارایی دیگر با استخر نقدینگی تعامل دارد. معامله با قیمت فعلی تعیین شده توسط الگوریتم انجام می‌شود، که تعادل دارایی استخر را با توجه به معامله تنظیم می‌کند. در نتیجه، قیمت دارایی‌ها با تحت تأثیر قرار گرفتن نقدینگی استخر تغییر می‌کند.

AMMها به دلیل ماهیت غیرمتمرکزشان محبوبیت پیدا کرده‌اند، زیرا نیاز به واسطه را از بین می‌برند و امکان معامله مستقیم همتا به همتا را فراهم می‌کنند. آنها همچنین فرصت‌هایی را برای کاربران فراهم می‌کنند تا با کمک نقدینگی به استخرها، کارمزد دریافت کنند.

نمونه‌های معروف پروتکل‌های AMM عبارتند از Uniswap، SushiSwap و PancakeSwap که به پلتفرم‌های مهمی برای معامله غیرمتمرکز در اتریوم و زنجیره هوشمند بایننس تبدیل شده‌اند.

Liquidity Provider یا تامین کننده نقدینگی

به افرادی که توکن‌های خود را به استخر نقدینگی واریز می‌کنند و در تامین نقدینگی نقش دارند، ارائه دهنده یا تامین کننده نقدینگی می‌گویند.

به عنوان یک تامین کننده نقدینگی، افراد با سپرده‌گذاری توکن‌های خود به افزایش نقدینگی در استخر کمک می‌کنند و در ازای آن، توکن‌های ارائه دهنده نقدینگی (LP) را دریافت می‌کنند که نشان دهنده سهم آنها در استخر است. این توکن‌های LP را می‌توان برای برداشت بخشی از دارایی‌های استخر به همراه سهمی از کارمزد معاملاتی ایجاد شده توسط پلتفرم استفاده کرد. کارمزدها به طور متناسب بین تامین کنندگان نقدینگی بر اساس سهم آنها در استخر توزیع می‌شود.

استخر نقدینگی چگونه کار می کند؟

استخرهای نقدینگی معمولاً از دو توکن تشکیل می‌شوند که اغلب با نام‌های «دارایی A» و «دارایی B» شناخته می‌شوند. به عنوان مثال، در یک صرافی غیرمتمرکز مانند صرافی Uniswap، دارایی‌ها اغلب اتریوم (ETH) و یک توکن دیگر هستند. این توکن‌ها با هم جفت می‌شوند و یک جفت معاملاتی را تشکیل می‌دهند. کاربران می‌توانند ارزش برابری از هر دو توکن را به استخر نقدینگی واریز کنند تا یک عرضه متعادل ایجاد کنند.

ویدئو آموزشی در مورد استخرهای نقدینگی

اگر علاقه دارید در مورد استخر لیکوییدتی بیشتر بدانید، ویدئوی زیر را ببینید.
در این ویدیو خواهید دید:

• استخر نقدینگی چیست؟
• نحوه‌ی فعالیت استخر لیکوییدتی چگونه است؟
• بازارگردانی خودکار چیست؟
• نحوه فعالیت صرافی یوانی سواپ چگونه است؟

صحبت پایانی

به طور کلی، استخرهای نقدینگی مجموعه‌ای از دارای‌های ارائه شده توسط کاربران هستند که برای تسهیل معاملات و حفظ نقدینگی استفاده می‌شوند. شما هم می‌توانید با پیوستن به این استخرها با دارایی رمزارزی خود درآمد کسب کنید. اما لازمه این، در نظر گرفتن ریسک‌های احتمالی استخرهای نقدینگی است و باید تمام جوانب کار را بسنجید.