اوراکل در بلاک چین چیست؟
اوراکل (Oracle) خدمات واسطه‌ای هستند که این امکان را برای قراردادهای هوشمند در بستر بلاک چین فراهم می‌کنند که داده‌های اضافی را خارج از اکوسیستم خود دریافت کنند. در این مقاله تصمیم داریم به شما پاسخ سوال «اوراکل چیست» را بدهیم.
اوراکل به‌عنوان یک منبع داده که میتواند قرارداد هوشمند را تغذیه کند، عمل می‌کند. اوراکل به قراردادهای هوشمند این امکان را می‌دهد که به داده‌های بی‌درنگ (real-time) که در بلاک چین وجود ندارد، دسترسی داشته باشد. داده‌های بی‌درنگِ مورد نیاز در بلاک چین، اغلب قیمت آنی دارایی‌ها است. هر چند خودِ اوراکل منبع اصلی داده نیست، اما لایه‌ای است که داده‌های مربوط به رویدادهای واقعی در داخل زنجیره بلوک‌ها را تأیید می‌کند و سپس داده‌های تجمیع شده را به قرارداد هوشمند عرضه می‌کند.
در حال حاضر، شرکت‌هایی که در حوزه‌ی امور مالی غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند، برای دسترسی به داده‌های درون‌زنجیره‌ای بی‌درنگ، به اوراکل‌ها متکی هستند. در حقیقت، به‌خاطر کمبودِ اوراکل‌های غیرمتمرکزِ سریع و امن، هفت مورد از ده برنامه کاربردی دیفای (DeFi)، برای دستیابی به اطلاعات مهم برون زنجیره‌ای توسط اوراکل‌های متمرکز یا نیمه‌متمرکز پشتیبانی می‌شوند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد پروژه‌های دیفای می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.
نیاز به اوراکل‌ها به این خاطر افزایش می‌یابد که بلاک چین‌ها داده‌های درون زنجیره‌ای ذخیره‌شده در سیستم خود ندارند. برای ارجاع به چنین داده‌هایی، معمولا از اطلاعات صرافی‌های بزرگ ارز دیجیتال مانند بایننس و کوین بیس استفاده می‌شود. این صرافی‌های دارای رابط‌های برنامه‌نویسی هستند که امکان ارسال درخواست را برای اوراکل‌ها فراهم می‌کنند.
انواع اوراکل چیست
اوراکل‌ها براساس منابع اطلاعات، جهت اطلاعات و درجه اعتماد طبقه‌بندی می‌شوند.
- منابع اطلاعات: میتواند سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری باشد؛ اوراکل‌های سخت‌افزاری داده‌ها را مستقیما از دنیای فیزیکی دریافت کرده و به مقادیر دیجیتالی تبدیل می‌کنند که می‌توانند در قرارداد هوشمند مورداستفاده قرار گیرند. این نوع از اوراکل‌ها میتواند شامل مواردی مانند اسکنر بارکد و سنسورهایی که به صورت فعال یا منفعل اطلاعات را جمع‌آوری کرده و در اختیار قرارداد هوشمند قرار می‌دهند، باشد. اوراکل‌های نرم‌افزاری اطلاعات را از منابع آنلاین دریافت می‌کنند. این اوراکل‌ها به جستجوری وب‌سایت‌ها می‌پردازند و از این طریق به‌روزترین اطلاعات را برای قراردادهای هوشمند فراهم می‌کنند. برای بلاک چین‌ها، این اطلاعات معمولا از صرافی‌های ارز دیجیتال دریافت می‌شود.
- جهت اطلاعات: میتواند به‌صورت ورودی یا خروجی باشد؛ اوراکل ورودی این امکان را به شبکه می‌دهد که اطلاعات را از منابع داده خارجی به قراردادهای هوشمند ارسال کند. اوراکل خروجی نیز این قابلیت را در اختیار قراردادهای هوشمند می‌گذارد که داده‌ها را به منابع خارجی ارسال کند. اوراکل‌های متمرکز به‌عنوان یک هویت واحد عمل می‌کنند و با داشتن مجموعه‌ای از ویژگی‌های امنیتی، داده‌ها را از یک منبع خارجی به قرارداد هوشمند می‌رسانند. با این حال، دقیقا مشابه با سیستم‌های مالی سنتی که در آن یک نقطه خرابی مشخص وجود دارد، در اوراکل‌های متمرکز نیز یک نقطه مسئول وجود دارد. به همین دلیل، اوراکل متمرکز ایمنی کمتری دارد و در برابر ازکارافتادنِ ناشی از حملاتِ داده‌های مخرب، آسیب‌پذیرتر است. در سوی دیگر، اوراکل‌های غیرمتمرکز برای افزایش اعتبار داده‌های ارائه شده به قراردادهای هوشمند، به چندین منبع خارجی متکی هستند. اوراکل‌های غیرمتمرکز بر روی تئوری بازی «نقطه‌ی شیلینگ» (Schelling point) یا نقطه کانونی کار می‌کنند که در آن همه مشارکت‌کنندگان، داده‌ها را بدون ساخت و پاخت کردن به یکدیگر ارائه می‌دهند. سپس بازی شیلینگ پس از پالایش کردن هرگونه اطلاعات نامعتبر، تعیین می‌کند که آیا داده اجماعی یا اصلاحات پیشنهادی برای برنامه معتبر و قابل قبول است یا نه. نقطه شیلینگ یا کانونی، مفهومی در نظریه بازی‌ها است که اولین بار توسط توماس شیلینگ در کتاب معروف «استراتژی برخورد» مطرح شد. یک بازی را متصور شوید که در آن قرار است دو نفر بدون اینکه کوچکترین ارتباطی با یکدیگر داشته باشند، یک نقطه یکسان را از بین چند نقطه انتخاب کنند. نقطه کانونی راه حلی برای این مسئله است، این نقطه، نقطه‌ای است که به نوعی در کانون توجه و متمایز از سایر نقاط است.
چرا اکوسیستم دیفای به اوراکل‌های غیرمتمرکز نیاز دارد؟
اوراکل‌ها واسطه‌هایی هستند که اعتماد به اکوسیستم دیفای را تضمین می‌کنند.
اول از همه، از آنجا که استفاده از اوراکل‌های متمرکز در تضاد با روح محصولات و برنامه‌های مرتبط با دیفای است، استفاده از اوراکل‌های غیرمتمرکز در اولویت قرار می‌گیرد. برنامه‌های دیفای، نوعی از ابزارهای مالی هستند که بر بستر یک بلاک چین ساخته می‌شوند. در بیشتر موارد، از بلاک چین اتریوم برای این منظور استفاده می‌شود.
ارزش کل قفل‌شده (TVL) در پروژه‌های دیفای، برابر با کل میزان اتر، بیت کوین و توکن‌های ERC-20 که در قراردادهای هوشمند برنامه‌های دیفای قفل شده است.
رشد سریع ارزش کل دارایی‌های قفل شده در دیفای از ۶۷۵ میلیون دلار در ابتدای سال ۲۰۲۰، به بیش از ۷ میلیارد دلار در سه ماهه سوم سال، نمایانگر تأثیر زیاد اوراکل‌های بلاک چینی بر دیفای است.
شاخص دیگری که تأثیر این اوراکل‌ها بر دیفای را به‌خوبی نشان می‌دهد، بازده نمایی سرمایه‌گذاری روی توکن‌های حاکمیتیِ ارائه‌دهندگان خدمات اوراکل‌های غیرمتمرکزی مانند چِین لینک ( با توکن LINK) و بَند پروتکل (با توکن BAND) در مقایسه با بیت کوین از ابتدای سال میلادی است.
محبوبیت پروتکل‌های ترکیبی دیفای نیز به‌صورت روزافزون در حال افزایش است؛ این پروتکل‌ها قابلیت استفاده از شبکه‌های غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند، درحالی‌که با مرتبط کردن دارایی‌های رمزنگاری‌شده با ابزارهای مالیِ معمول مانند دلار آمریکا، نوسانات این دارایی‌ها را از بین می‌رود. یک نمونه بارز از این مورد، میکردائو است که در ادامه با آن بیشتر آشنا خواهید شد.
ریسک‌های استفاده از اوراکل چیست؟
مشکل مربوط به اوراکل‌ها و تأخیر، مهم‌ترین ریسک‌های پیاده سازی اوراکل‌ها بر بستر یک بلاک چین است.
مشکل اوراکل به دلیل تضاد اعتمادی که سیستم‌های واسطه‌ی متمرکز به حوزه‌ی قراردادهای هوشمند و سیستم‌های بلاک چینی غیرمتمرکز وارد می‌کنند، به وجود می‌آید.
بدیهی است که اوراکل‌ها در اجرای قراردادهای هوشمند دارای قدرتِ سلسله مراتبی هستند، چراکه داده‌های ارائه شده توسط اوراکل‌ها مستقیما وارد قراردادهای هوشمند می‌شود و عملکرد قراردادهای هوشمند نیز برپایه‌ی همین داده‌ها است. با توجه به این مفاهیم کلان، داشتن اوراکل‌های قابل‌اعتماد و بدون تأخیر یا با تأخیر کم، برای برنامه‌ها و پروتکل‌های دیفای بسیار مهم است.
به‌طور کلی، می‌توان راه حل‌ها برای مشکلات اوراکل‌ها را به دو دسته تقسیم کرد؛ سریع اما ناامن و امن اما کُند. دسته اول معمولا مربوط به اوراکل‌های غیرمتمرکز است؛ چراکه نرخ تأخیر کمی دارند. اما به‌دلیل آسیب‌پذیری‌های ناشی از حملات مختلف مربوط به تئوری بازی‌ها، اکثر برنامه‌های دیفای بر بستر اوراکل‌های متمرکز یا نیمه‌متمرکز اجرا می‌شوند.
بیشتر اوراکل‌های غیرمتمرکز از سازوکار شلینگ‌کوین استفاده می‌کنند. در این روش، منابع مستقل بدون هماهنگی با سایر منابع، داده‌ها را گزارش می‌کنند. به‌دلیل فقدان وجود ارتباط بین منابع مختلف، این منابع یا نمایندگانِ آنها با نهایت توان خود داده‌های «واقعی» را گزارش می‌دهند و از سایر منابع نیز انتظار دارند که آنها هم همین کار را بکنند. اما این سازوکار در برابر مشکلات مختلفی از جمله تبانی بین طرف‌های مختلف، سیگنال دادن و رشوه، آسیب‌پذیر است.
همچنین در صورت وقوع حمله‌ی هکری به منبع تغذیه اطلاعات که آن را با نام «تهاجم مرد میانی» (man in the middle attack) می‌شناسیم، هیچ سازوکاری برای تقابل در برابر تهاجم در این روش پیش‌بینی نشده است. حتی یک مقدار نادرست منفرد نیز میتواند عواقب قابل‌توجهی برای برنامه‌های کاربردی که بر اوراکل‌ها متکی هستند، داشته باشد.
اوراکل‌های متمرکز در دسته امن اما کُند قرار می‌گیرند. این اوراکل‌ها در مقایسه با اوراکل‌های غیرمتمرکز، نسبت به مشکلات تئوری بازی مقاوم‌تر هستند و از رأی‌گیری دستی و «مشاجرات دوره‌ای» برای غلبه بر حملاتی استفاده می‌کنند که سعی در دستکاری داده‌ها دارند.
البته این روش‌ها مستلزم تحمل انتظار طولانی‌تری هستند، گاهی اوقات فعالیت این نوع اوراکل تا چندین هفته به طول می‌انجامد، برنامه‌های دیفای اغلب از استفاده کردن این نوع اوراکل به‌عنوان اوراکل انتخابی خود منصرف می‌شوند. با این حال، علی‌رغم اینکه در برابر حملات تئوری بازی مقاوم هستند، در معرض خطر حمله متقابل هستند و به‌خاطرِ داشتن نقطه‌ی شکست واحد، احتمال هک مؤثر در آنها بالا است و این موضوع امنیت برنامه‌های دیفای را در این زمینه کاهش می‌دهد.
چگونه برنامه‌های دیفای بر محدودیت‌های اوراکل‌ها غلبه می‌کنند؟
امنیت مقاوم مبتنی بر تئوری بازی در مشاجرات، میتواند راه‌حل‌های محتملی را برای مشکلات اوراکل‌ها ارائه دهد.
همانطور که در خلأهای امنیتی Synthetix و bZx مشاهده شد، اوراکل‌های بلاک چینی در برابر حملات هکرهای زیرکی که می‌خواهند با هدف قرار دادن اوراکل‌ها، از ناهنجاری در قیمت‌گذاری سوءاستفاده کنند، آسیب‌پذیر هستند.
اوراکل‌ها نسبت به این حمله‌ها آسیب‌پذیر هستند، چراکه روی کاغذ، خارج از سازوکار اجماع بلاک چین قرار دارند و بنابراین، مکانیزم‌های امنیتی بلاک چین بر روی آنها اعمال نمی‌شود.
پیشگامان توسعه‌ی اوراکل‌ها، پروتکل‌هایی مانند چین لینک، بَند پروتکل و کامپوند هستند. چین لینک با غول‌هایی مانند گوگل، شرکت اوراکل (Oracle Corporation)، گارتنر (Gartner)، بایننس و شبکه خدمات بلاک چینی کشور چین همکاری می‌کند و در حال مذاکره برای شروع همکاری با سوئیفت (SWIFT) است. سوئیفت استانداردی جهانی برای ارتباطات بین نهادهای مالی است.
محبوب‌ترین پروتکل‌های دیفای که اوراکل را اجرا می‌کنند، کدامند؟
پروتکل‌هایی مانند میکردائو (MakerDAO)، کامپوند (Compound)، یونی‌سوآپ (Uniswap) و آوِه (Aave) که برای دریافت یا پرداخت وام مورداستفاده قرار می‌گیرند، در حین استفاده از بلاک چین اتریوم، از اوراکل‌ها برای دریافت داده‌های خارجی استفاده می‌کنند.
میکردائو از محبوب‌ترین پروتکل‌های وام‌دهی در حوزه دیفای است و توکن دای (Dai) مربوط به این پروتکل نیز با دلار آمریکا هم‌قیمت است و پشتوانه آن چند ارز دیجیتال مانند اتریوم است.
میکردائو از نمونه‌های اوراکل‌ها برای محاسبه قیمت آنی دارایی‌ها استفاده می‌کند. میکر دائو متشکل از آدرس‌های منتخبِ اوراکل‌ها و یک قرارداد تجمیع است. اوراکل‌ها به‌طور متناوب به‌روزرسانی‌های خود از قیمت دارایی را به تجمیع‌کننده می‌فرستند و تجمیع‌کننده قیمت متوسط را محاسبه می‌کند. این قیمت، به‌عنوان قیمت مرجع در کل پلتفرم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
کامپوند یک پروتکل بازار پول است که به کاربران این امکان را می‌دهد که در ازای سپردن وثیقه، سود کسب کرده و یا دارایی قرض بگیرند. همانند میکردائو، کامپوند هم از اوراکل‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به قیمت استفاده می‌کند، این اطلاعات سپس به فید قیمتی ارسال می‌شود که توسط «سرپرستان» مدیریت و کنترل می‌شود. سرپرستان همان دارندگان COMP، توکن بومی پلتفرم کامپوند، هستند.
تا به اینجای مقاله به شما توضیح دادیم که «اوراکل چیست» و چگونه در آینده میتواند زندگی انسان‌ها را تغییر دهد.
همچنین اگر می‌خواهید سرمایه گذاری رمز ارز داشته باشید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که ابتدا با تیم مشاوره‌ی سرمایه گذاری رمز ارز «بینوست» تماس بگیرید. این تیم میتواند به شما کمک کند تا بهترین سرمایه گذاری بر روی رمز ارز داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید